Διοίκηση Ολικής Ποιότητας στους Ανθρώπινους Πόρους. Στρατηγικές Διαδικασίες και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση (Total Quality Management on Human Resources : Strategic Procedures and Implementations in Education)

Greek Abstract: Η Διοίκηση Ολικής Ποιότητας (ΔΟΠ) αποτελεί μία διοικητική προσέγγιση που διαφέρει σημαντικά από τα παραδοσιακά μοντέλα διοίκησης. Η εφαρμογή της στην εκπαίδευση θεωρείται πως συμβάλλει στην αναγκαία εκπαιδευτική αναμόρφωση, μειώνει την σπατάλη χρηματικών πόρων και αυξάνει την παραγωγικότητα. Όπως κάθε διοικητικό μοντέλο, η ΔΟΠ, με τον έντονα ανθρωποκεντρικό της χαρακτήρα, επηρεάζει και τη Διοίκηση Ανθρώπινων Πόρων (ΔΑΠ). Η παρούσα έρευνα επιχειρεί να χαρτογραφήσει τις στάσεις και τις απόψεις διευθυντών διαφόρων εκπαιδευτικών μονάδων, σε μία προσπάθεια εξαγωγής συμπερασμάτων σχετικά με τις πρακτικές της ΔΑΠ που ακολουθούνται στο χώρο της ελληνικής εκπαίδευσης και κατά πόσο αυτές συγκλίνουν με τη ΔΑΠ ολικής ποιότητας. Η πρωτογενής έρευνα υλοποιήθηκε με ερωτηματολόγιο στο οποίο οι συμμετέχοντες (70 διευθυντές εκπαιδευτικών μονάδων πάσης φύσεως από τις οποίες 53% ιδιωτικές και 47% δημόσιες) κλήθηκαν να απαντήσουν σχετικά με την οργάνωση και το σχεδιασμό της εκπαιδευτικής τους μονάδας και του ανθρώπινου δυναμικού που το στελεχώνει, καθώς και για τη γνώμη τους αναφορικά με τέσσερα στρατηγικά σημεία στις διαδικασίες της διοίκησης ολικής ποιότητας ανθρώπινων πόρων (επιλογή, αξιολόγηση, αμοιβές/επιβράβευση και ανάπτυξη/εκπαίδευση). Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η πλειοψηφία των διευθυντών εστιάζει στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών με στόχο πρωτίστως τα θετικά εκπαιδευτικά αποτελέσματα (π.χ. επιτυχία στις εξετάσεις) και όχι στην ικανοποίηση του πελάτη (γονείς, μαθητές), προσανατολισμός που δεν συνάδει με τη ΔΟΠ. Επιπλέον οι διευθυντές δίνουν βάση στην πρόληψη των προβλημάτων παρά στην αντιμετώπισή τους (γεγονός θετικό, καθώς αποτελεί βασικό άξονα της ΔΟΠ), έχουν ρόλο συντονιστικό, εμπλέκουν το προσωπικό στη λήψη αποφάσεων, θεωρούν θετική τη συμμετοχή των εργαζομένων στη λήψη αποφάσεων και τέλος διχάζονται σε σχέση με την εμπλοκή των πελατών στον καθορισμό των ποιοτικών στόχων. Αναφορικά με τις στρατηγικές διαδικασίες στη ΔΟΠ ανθρώπινων πόρων τα αποτελέσματα δείχνουν ότι: για την επιλογή των υπαλλήλων θεωρούνται σημαντικότερα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά παρά τα τυπικά προσόντα, ενώ υπάρχει διχασμός για το κατά πόσο θα πρέπει να εμπλέκονται στη διαδικασία αυτή και όσοι θα συνεργαστούν με τον υποψήφιο. Η αξιολόγηση των εργαζομένων δείχνει να έχει ως αντικείμενο την απόδοση των διδακτικών δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών, ενώ η εμπλοκή των πελατών σε αυτή τη διαδικασία διχάζει τους ερωτηθέντες. Οι ατομικές επιβραβεύσεις βρίσκουν σύμφωνους τους διευθυντές, ενώ με τις χρηματικές αμοιβές φαίνεται να διαφωνούν κάθετα. Όσον αφορά την ανάπτυξη του προσωπικού, τα αποτελέσματα δείχνουν πως πραγματοποιείται εκπαίδευση/κατάρτιση κυρίως για τη βελτίωση των διδακτικών δεξιοτήτων, γεγονός που δείχνει πως η εκπαίδευση έχει σκοπό τα καλύτερα εκπαιδευτικά αποτελέσματα και δεν δίνει έμφαση σε άλλους πολύ σημαντικούς τομείς που επιφέρουν βελτίωση της ποιότητας ενός οργανισμού.Αποσκοπώντας στη βελτίωση των πρακτικών και του τρόπου εφαρμογής της ΔΑΠ ολικής ποιότητας στις ιδιωτικές και δημόσιες εκπαιδευτικές μονάδες, τα αποτελέσματα της έρευνας προτείνουν εστίαση στην ανάγκη για επιμόρφωση των όσων διευθύνουν μία εκπαιδευτική μονάδα επάνω στη ΔΑΠ ολικής ποιότητας και στην κατανόηση της μεγάλης σημασίας του ανθρώπινου δυναμικού για την επίτευξη των στόχων ενός οργανισμού