ปัญหาทางกฎหมายของการนำเช็คมาใช้มอบเป็นของหมั้นและสินสอด (Legal Problems on the Use of Cheque As Engagement Gift and Dowry)

Thai Abstract: บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัญหาของการนำเช็คมาใช้มอบเป็นของหมั้นและสินสอด เพื่อหาข้อเสนอแนะที่เหมาะสมในการปรับปรุงแก้ไขกฎหมาย โดยใช้วิธีการวิจัยทางเอกสาร จากการศึกษาพบว่า การหมั้นจะสมบูรณ์เมื่อฝ่ายชายส่งมอบหรือโอนทรัพย์สินอันเป็นของหมั้นให้แก่หญิงในขณะหมั้น ส่วนทรัพย์สินอันเป็นสินสอดฝ่ายชายสามารถส่งมอบในภายหลังได้ แต่เช็คมีหลายประเภท การส่งมอบเช็คบางประเภทถือเสมือนเป็นการส่งมอบเงินสดให้แก่ผู้รับ เช่น แคชเชียร์เช็ค เช็คของขวัญ ดราฟต์ และเช็คที่ธนาคารรับรองแล้ว เพราะในการออกเช็คต้องมีการชำระเงินให้แก่ทางธนาคารก่อน แต่การส่งมอบเช็คบางประเภทไม่ถือเสมือนเป็นการส่งมอบเงินสดให้แก่ผู้รับ เช่น เช็คชนิดระบุชื่อ เช็คชนิดผู้ถือ เพราะการจะได้รับเงินตามเช็คยังไม่มีความแน่นอน เนื่องจากธนาคารอาจปฏิเสธการใช้เงิน ดังนั้น การนำเช็คมาใช้มอบเป็นของหมั้นจึงไม่ใช่ทุกกรณีที่จะถือเสมือนว่ามีการส่งมอบเงินสดเป็นของหมั้นที่จะทำให้การหมั้นมีผลสมบูรณ์ตามกฎหมายได้ และแม้ว่าตามหลักกฎหมายเรื่องสินสอดการส่งมอบเช็คแทบทุกกรณีจะถือว่ามีการส่งมอบเงินเป็นสินสอดได้ แต่การนำเช็คชนิดระบุชื่อหรือเช็คชนิดผู้ถือมาใช้มอบเป็นสินสอดอาจมีกรณีไม่ได้รับเงินสินสอดตามเช็ค ดังนั้น เพื่อให้การใช้เช็คไม่ให้กระทบต่อความสมบูรณ์ของการหมั้นตามกฎหมายและเพื่อความสัมฤทธิ์ผลของการได้รับเงินสินสอด จึงควรเพิ่มเติมกฎหมายให้มีความชัดเจนว่า “กรณีของหมั้นเป็นเช็ค” การหมั้นจะสมบูรณ์เมื่อเช็คนั้นได้ใช้เงินแล้วในขณะหมั้น “กรณีสินสอดเป็นเช็ค” จะถือว่าเป็นการให้สินสอดเมื่อได้ใช้เงินแล้ว ทำนองเดียวกับเรื่องความระงับแห่งหนี้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 321 วรรคสาม