An Analysis of Petroleum Fiscal Regime in Thailand (บทวิเคราะห์ระบบการคลังปิโตรเลียมของประเทศไทย)

Thai Abstract: บทความนี้วิเคราะห์ระบบการคลังปิโตรเลียมของประเทศไทยภายใต้ระบบสัมปทาน Thailand I และ Thailand III โดยคำนึงถึงการแบ่งส่วนรายได้ระหว่างรัฐและผู้ประกอบการ ความสามารถในการประกันส่วนแบ่งรายได้ให้แก่รัฐ และการสร้างแรงจูงใจให้แก่ผู้ประกอบการในการลงทุนและดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพ ผลการศึกษาพบว่า การจัดเก็บรายได้ของรัฐภายใต้ระบบสัมปทานยังขาดความยืดหยุ่น เนื่องด้วยการใช้เครื่องมือทางการคลังเพียงชุดเดียว และไม่สามารถปรับเปลี่ยนตามลักษณะพื้นที่ของโครงการและผลิตภัณฑ์ที่สำรวจพบ ตลอดจนความไม่แน่นอนของราคาปิโตรเลียมและผลการดำเนินงานในแต่ละโครงการ อย่างไรก็ตาม ระบบการคลังปิโตรเลียมของไทยก่อให้เกิดการแบ่งส่วนรายได้ระหว่างรัฐและผู้ประกอบการอย่างเพียงพอ แต่การรับประกันรายได้ให้แก่รัฐยังไม่ดีนัก เพราะรัฐพึ่งพาแต่รายได้จากค่าภาคหลวงและภาษีเงินได้ปิโตรเลียมเป็นหลัก ประเทศไทยไม่ได้รับส่วนแบ่งกำไรมากนักเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศเพื่อนบ้านที่ใช้ระบบแบ่งปันผลผลิต อย่างไรก็ตาม ระบบการคลังปิโตรเลียมของไทยสามารถสร้างแรงจูงใจให้แก่ผู้ประกอบการเข้ามาดำเนินกิจการ หากรัฐยังคงใช้ระบบสัมปทานต่อไป รัฐควรพิจารณาเพิ่มเครื่องมือทางการคลังโดยการเก็บ “ภาษีเงินได้เพิ่มเติม” ร่วมกับเครื่องมือเดิมที่ใช้อยู่ เพื่อเพิ่มส่วนแบ่งรายได้ของรัฐเพิ่มขึ้น