Competition in Multi-Sided Platforms in Thailand : E-commerce (การแข่งขันในแพลตฟอร์มหลายมิติในประเทศไทย: E-commerce)

Thai Abstract: งานวิจัยนี้ได้วิเคราะห์โครงสร้างตลาดและอำนาจเหนือตลาดของแพลตฟอร์มหลายมิติในธุรกิจพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์โดยเฉพาะในรูปแบบ Business-to-Consumer (B2C) โดยใช้กลุ่มตัวอย่างจำนวนทั้งสิ้น 31 ราย ผลการศึกษาพบว่าโครงสร้างตลาดในธุรกิจ B2C ในภาพรวม และในกลุ่มย่อยโดยเฉพาะกลุ่ม Cross-border, Etailer และ Marketplace มีการกระจุกตัวสูงและอยู่ในตลาดแข่งขันไม่สมบูรณ์ อย่างไรก็ตามผู้ประกอบธุรกิจรายใหญ่มีผลการดำเนินงานขาดทุนมาโดยตลอดเนื่องจากการใช้กลยุทธ์ในการสร้างแพลตฟอร์มให้แข็งแกร่งโดยไม่เก็บค่าใช้แพลตฟอร์ม (Zero pricing) และมีต้นทุนในการดำเนินงานสูง เพื่อดึงดูดผู้ใช้ในมิติต่างๆ ใหเ้ข้ามาใช้แพลตฟอร์ให้ได้มากที่สุดในการสร้างข้อมูลขนาดใหญ่ (Big data) ในขณะที่ผู้ประกอบธุรกิจในกลุ่ม Cross-border และกลุ่ม Verticals ยังได้รับกำไรจากการอุดหนุนไขว้ภายในบริษัทโดยอาศัยกำไรที่มาจากประเทศอื่นๆ (Cross-border) และการอุดหนุนไขว้ระหว่างธุรกิจออนไลน์และร้านค้าปลีกที่มีหน้าร้านทางกายภาพ (Click and mortar business) ในกลุ่ม Verticals งานวิจัยนี้ยังได้ศึกษาและวิเคราะห์กลยุทธ์ของผู้ประกอบธุรกิจ B2C ที่ใช้ข้อมูลขนาดใหญ่ (Big data) และปัญญาประดิษฐ์ (Aritificial Intelligence) ซึ่งใช้การเรียนรู้จากเครื่อง (Machine Learning) ในการสร้างความฉลาด โดยอาศัย Algorithm ที่มีหลากหลายรูปแบบในการใช้งาน ผลการศึกษาพบว่ามีพฤติกรรมการร่วมมือกันในแนวนอน (Horizontal coordination)ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่ต่อต้านการแข่งขัน (Anticompetitive practices)ในขณะที่พฤติกรรมการตกลงในแนวตั้ง (Vertical agreements) ที่เกิดขึ้นส่งผลทำให้เกิดการแข่งขันระหว่างแพลตฟอร์มมากยิ่งขึ้นจึงเป็นพฤติกรรมที่ส่งเสริมการแข่งขัน (Procompetitive practices) ความพยายามที่จะใช้พฤติกรรมฝ่ายเดียว (Unilateral conduct) ผ่านกลยุทธ์ต่างๆ นั้นไม่เกิดผลสัมฤทธิ์ในการต่อต้านการแข่งขันเพราะผู้ซื้อเป็นผู้ซื้อเชิงกลยุทธ์ในการศึกษาพบว่า การแข่งขันเชิงพลวัต (Dynamic competition)ในธรุ กิจ B2C ยังไม่นำไปส่ปู รากฎการณผู้ชนะได้ทุกสิ่ง (Winner takes all.) และยังสร้างแรงจูงใจให้เกิดนวัตกรรมในหลากหลายมิติที่เกี่ยวข้องกับกลยุทธ์ในธุรกิจ B2C เช่น การใช้กลยุทธ์ Shop-in-shop และ Platform-in platform และการพัฒนาธุรกิจเป็นประเภท B2B2C รวมทั้งยังเปลี่ยนภูมิทัศน์ (Landscape) ของธุรกิจนี้ในประเทศไทยอีกด้วยเช่นการเกิด Social Commerce ไปจนถึงการใช้ Automation ในการบริหารคลังสินค้าและการจัดส่งสินค้า อย่างไรก็ตามการใช้กฎหมายส่งเสริมการแข่งขันทางการค้าที่เป็นธรรมยังจำเป็นต่อธุรกิจค้าปลีกในประเทศไทย