Demokrasiye geçiş, reel ücretler ve verimlilik: Türk imalat sanayiinden bulgular

Turkiye, 1980 askeri darbesiyle ara verilen demokrasiye yedi yil sonra yapilan serbest secimlerle geri dondu. Bu makalede, Turkiye imalat sanayiinde reel ucretler ve isyeri duzeyinde emek ve toplam faktor verimliliginin 1987'de demokrasiye gecis sonrasindaki hareketleri incelenmektedir. 1988'den 1993'e imalat sanayiinde ortalama reel ucretler %120 artti. Yine ayni donemde toplam faktor ve emek verimliliginde daha once rastlanmayan duzeyde artislar gerceklesti. O donemdeki siyasi ve ekonomik gelismeleri yakindan izleyen iktisatcilar olarak, bu gozlemlerden yola cikarak reel ucret artislarinin rekabet guclerini kaybetmek istemeyen sirketleri, emek ve toplam faktor verimliligini artirmaya zorladigi hipotezini test ediyoruz. Isyeri duzeyinde zaman serilerini kullanarak yaptigimiz Granger nedensellik testleri, nedenselligin reel ucretlerden verimlilige dogru oldugunu ortaya koymaktadir. Bu bulgular, Turkiye'nin yani sira 1980'lerin sonunda demokrasiye gecis surecini sorunsuz bir sekilde gerceklestiren G. Kore, Sili ve Tayvan gibi ulkelerde gecis doneminde yasanan hizli verimlilik artislarini da dolayli olarak aciklamakta, "demokrasiler daha yuksek ucret oderler" hipotezini (Rodrik, 1999) desteklemektedir.