İstehsal Sferasinda Qloballaşma Trendləri̇ Və İnteqrasi̇ya Si̇yasəti̇ (Trends in Globalization of the Production Sphere and Integration Policy)

Azerbaijani Abstract: Məqalədə qloballaşma amillərinin təsiri altında istehsal və ticarət sferasında beynəlxalq inteqrasiyanın inkişafı təhlil olunur. Burada elmi-texniki inqilab və onun əsas təzahürlərinin böyük əhəmiyyəti nəzərə alınmaqla, baş verən dəyişikliklər tədqiq olunur. Müəllif öz yanaşmasında əvvəlcə XX əsrdə beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin əsas forması kimi beynəlxalq ticarətin üstünlüyünü şərh edir və onun inkişafına beynəlxalq əmək bölgüsü, TMK-ın fəaliyyəti, liberallaşma və digər amillərin təsirini qeyd edir. Daha sonra müasir mərhələdə baş verən situasiya dəyişiklikləri şərh olunur. Qloballaşma faktorlarının beynəlxalq ticarətdə fərqli yöndən təsirilərini göstərir. Artıq daha fərqli mallar, yeni istehsal, ticarət və xidmət texnologiyaları yaranmaqdadır. Bütün bunlar isə beynəlxalq istehsal və ticarət əməliyyatlarına təsirsiz ötüşmür. Qlobal istehsal zəncirində dəyərin yaradılmasında dəyişikliklər baş verir. İstehsalın və beynəlxalq ticarətin yeni arxitekturası formalaşır. Yaxın gələcəkdə yuxarıda qeyd olunan proseslərin inteqrasiya siyasətində dəyişikliklərə, onun yeni keyfiyyət və istiqamətlərinin formalaşmasına gətirib çıxarması ilə bağlı müəllif öz nəticələrini qeyd edir. Məqalədə qlobal dəyər zənciri fenomeninin genişlənməsi və fəaliyyəti, həmçinin bu prosesdə iştirakın əhəmiyyətiilə bağlı məsələlər nəzərdən keçirilir. Əsas diqqət inkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqtisadi artım perspektivləri üçün ciddi nəticələri olan və biznes mühitini dəyişdirən aparıcı meyilə – istehsalın qloballaşmasına yönəlmişdir. Hazırda bir sıra elmi dairələrdə, yüksək texnoloji inkişaf dövrü keçirən regionlarda iqtisadi inteqrasiyanın səviyyəsinin yüksəldilməsi amili kimi, qlobal istehsal-satış zəncirinin əhəmiyyəti nəzərdən keçirilir. Qlobal istehsal və dəyər zəncirlərində iştirak yolu ilə regional inteqrasiyanın institusional təşkili sahəsində bir sıra praktiki fəaliyyətlər tövsiyə olunur. Əsas diqqətin beynəlxalq əmək bölgüsünün formalaşmış arxitekturasını dəyişə biləcək yeni sənayeləşmə proseslərinin inkişafına yönəldilməsinin zəruriliyi göstərilir