Lepszy znany wróg niż przyjaciel z przymusu, czyli o arbitrażu inwestycyjnym w TTIP (Better an Honest Enemy Than a False Friend. Remarks on Investment Arbitration in TTIP)

Polish Abstract: Nower Partnerstwo Transatlantyckie (czy to w formie traktaty TTIP, czy innej) istotnie wpłynie na warunki prowadzenia działalności gospodarczej po obu stronach Atlantyku. O ile jednak tworzenie mechanizmów regionalnej integracji gospodarczej nie stanowi per se ewenementu, o tyle o doniosłości omawianego poniżej traktatu przesądza gospodarcze znaczenie negocjujących stron. Z perspektywy prawnomiędzynarodowej szczególnie interesująco jawi się, pochodna doniosłości gospodarczej, potencjał wykorzystania TTIP (i CETA) do nadania tonu debacie o przyszłości światowego porządku gospodarczego, a zatem możliwość wywarcia skutków wykraczających poza zakres podmiotowy traktatu. Wbrew obawom jakoby TTIP miało doprowadzić do dalszej fragmentacji międzynarodowego prawa (handlowego), Komisja Europejska zauważa, że traktat będzie stanowił swoisty wzorzec regulacyjny. Wysokość kosztów transakcyjnych przemawiać będzie na rzecz dostosowania się przez państwa trzecie do unijno-amerykańskich standardów normatywnych również w ramach relacji inter se, a zatem w długim okresie Partnerstwo powinno przyczynić się do konsolidacji reguł handlu.Szansę taką stanowią w szczególności negocjacje rozdziału inwestycyjnego w TTIP. Warto zwrócić uwagę, jakie innowacje regulacyjne mają szansę wyznaczyć nowy standard międzynarodowego prawa inwestycyjnego. Spośród szeregu inicjatyw innowacji normatywnych przedstawionych przez Komisję Europejską, analizie poddano sześć, zdaniem autora kluczowych. W niektórych przypadkach – tak choćby w zakresie możliwości połączenia kilku postępowań, konieczności zrzeczenia się przez inwestora dochodzenia praw przy pomocy instrumentów prawa krajowego, czy obowiązku konsultacji i żądania informacji – propozycje Komisji bazują na koncepcjach sformułowanych przez USA w ostatnim BIT modelowym z 2012 roku, czy kanadyjskim BIT modelowym z 2004. W pewnym zakresie CETA i TTIP wprowadzają całkowicie nowatorskie rozwiązania – tytułem przykładu można wskazać na możliwość powołania jednego arbitra w sprawach dotyczących Małego lub średniego przedsiębiorstwa lub przy niskiej wartości przedmiotu sporu, czy postanowienia dotyczące mediacji między stronami sporu.Niezależnie od losów TTIP i CETA, sama debata wokół arbitrażu inwestycyjnego warta jest śledzenie