आधुनिक भारतातील जातीवर आधारीत आर्थिक विषमता (Caste Inequality in Modern India)

Marathi Abstract: आधुनिक काळात संपुर्ण जग हे विविध विषतेमध्ये विभागत चालले आहे. यात भारतीय आर्थिक विषमता ही पारंपारीकतेच्या विविध विभागात विभागलेली आहे. ती गरीब-श्रीमंत, उत्पन्नाची असमान वाटणी, जात, धर्म, लिंग इ. च्या आधारावर विभागलेली आहे. यात जातींवर आधारीत विषमता ही भारतीय आर्थिक विकासाला मारक ठरत आहे. समाजातील उत्पन्नाची आणि वितरणाची व्यवस्था म्हणून भारतीय समाजात जात निर्माण केली गेली. जातीचे नियंत्रण सर्वार्थाने परंपरागत चालत आलेल्या वेगळया आणि विलक्षण नियमांनी आणि रूढींनी केलेले आहे. त्यामूळेच असे म्हणता येईल की, जातीवर आधारलेल्या अर्थव्यवस्थेमध्ये व्यवसाय आणि मालमत्तेचे अधिकार हे अनुवांशिकतेने तसेच वंशपरंपरागत प्राप्त होतात आणि ते तसेच ठेवण्याची प्रत्येक जातींवर सक्ती केली जाते.भारतात असलेल्या सर्व जाती हया समाजीकरणावर आधारलेल्या आहेत. भारतात धर्म परिवर्तन करता येत असले तरी कोणत्याही परीस्थितीत जात परिवर्तन करता येत नाही. जो व्यक्ती ज्या जातीमध्ये जन्म घेतो तो त्याच जातीमध्ये मरतो. भारतात जाती हया समाजीक स्तारावर भेद निर्माण करतात यालाच जातीभेद असे म्हणतात. आधुनिक अर्थशास्त्राच्या साहित्यात बहिष्कार आणि आर्थिक भेदभाव याची संकल्पना वंश, जात किंवा लिंग या गोष्टींशी निगडीत असल्याचे मानले जाते